قدس آنلاین- گروه استان ها- مجتبی علی مردانی: سابقه مدنیت شهر کرج به عنوان یکی از کلانشهرهای حال حاضر ایران با جهشی شگرف در گستردگی و جمعیت شاید به نیم قرن هم نرسد.

شهری که تا چنددهه پیش مسیری مفرح و بلدیه ای خوش آب وهوا برای مسافران و مرکز نشینان بود امروز به عنوان پنجمین کلانشهر کشور جمعیتی میلیونی را در جوار پایتخت در دل خود جای داده و مملو از مشکلاتی است که ریشه در کم توجهی ها و غفلت های گذشته دارد.

آنهایی که سابقه سکونت چند دهه ای در کرج دارند به خوبی مشاهده کرده اند که روند توسعه شهر آنقدر در این سال ها سریع بوده که امروز در یک کوچه و خیابان بناهایی با سابقه زیاد خودنمایی می کند و در کنارش یک آپارتمان نوساز را هم می توان مشاهده کرد.

اوضاع در برخی محلات و نقاط دیگر شهر وخیم تر از این هاست و وجود صدها بنای فرسوده و سست بنیان قدیمی  وشکل گیری کوچه ها و معابر باریک و ناهموار به شدت توی ذوق می زند ضمن آنکه عدم نظارت کافی بر ساخت و سازها  و برخی بی قانونی ها منجر به ساخت شبانه  وبی ضابطه برخی بناهای سست بنیان شده که کم از بافت های فرسوده با عمر چندین ساله ندارد.

حال در این شرایط می توان پدیده بافت فرسوده را از دو جنبه مورد ارزیابی قرار دادو از منظر اجتماعی و ایمنی شهری آن را واکاوی کرد.

از یک بُعد تبدیل مناطق فرسوده شهری به گزینه اسکان مهاجران و اقشار کم‌درآمد شهر، نشان از افزایش مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد  وتهدیدی برای شهر محسوب می‌شود.

این در حالی است که مناطق و بافت‌های فرسوده کرج زمانی هویت بخش شهر و آن اقلیم بوده اند و ظرفیت های فرهنگی، اجتماعی و حتی ساختار معماری فراوانی را در خود جای داده بودند اما بتدریج وبا توسعه شهر و جاماندن آنها از روند توسعه و بازآفرینی به نقاطی نازیبا و پرمشکل تبدیل شده اند و متاسفانه هویت شهری رانیز تحت الشعاع خود قرار می دهند.

از سوی دیگر این محلات و مناطق به دلیل فرسودگی وفقدان دسترسی مناسب به خدمات شهری و امکانات بهداشتی و آسیب‌پذیری در مقابل حوادث طبیعی به خصوص زلزله نیز با چالش های جدی روبرو هستند و خطراتی بالقوه همیشه در کمین آنها نشسته است.

حال در این فضا و با توجه به تبعات منفی عنوان شده این توقع می رود تا موضوع بافت های فرسوده و سامان بخشی به آن در کلانشهر کرج با نزدیک به یک هزار هکتار بافت فرسوده بیش از پیش مورد توجه مدیریت شهری واقع شود و برای آن برنامه ریزی و وقت لازم و کافی صرف کرد.

در سال های اخیر به خصوص ۴ دوره گذشته فعالیت وحیات شورای شهر کرج، موضوع بافت فرسوده بارها مورد بررسی قرار گرفت اما خروجی و تصمیم سازی قابل عنوانی نداشت و یا حداقل مجموع اقدامات صورت گرفته به قدری نبود که بتوان آن را به عنوان یک دستاورد و اقدام اثربخش تفسیر و بیان کرد.

در دوره پنجم مدیریت شهری کرج نیز موضوع به عنوان یکی از محورها و رویکردهای شورا وشهرداری مطرح شد و حتی در آذرماه همایشی با هدف جذب سرمایه گذاران در راستای توسعه شهر کرج و احیا بافت های فرسوده برگزار شد.

در ادامه اما موضوع زمانی جدی تر شد که در فاصله ای کوتاه دوزمین لرزه شهر کرج را لرزاند و آنجا بود که فرایند توجه به بافت های فرسوده به عنوان یک تهدید جدی بیش از گذشته در کانون توجهات مسئولان استانی و شهری قرار گرفت.

به دنبال این اتفاقات اعضای شورای شهر در چهل و چهارمین جلسه علنی خود با لایحه ساماندهی بافت های فرسوده کرج موافقت کردند تا نشان دهند برای سامان بخشی آن جدی هستند.

با تصویب اعضای شورای شهر کرج و تاکید بر عملیاتی شدن فرایند بازآفرینی بافت های فرسوده  موضوع تسهیل در اجرای این سیاست  وتشویق مردم به مشارکت در آن در دستور کار قرار گرفت و در نهایت منجر به شکل گیری دفاتر تسهیل گری خدمات بافت فرسوده و نوسازی دربرخی مناطق دهگانه شهرداری کرج در بهمن ماه شد.

آغاز دفاتر تسهیل گری خدمات بافت فرسوده

این دفاتر با هدف اعتمادسازی عمومی در حوزه بافت های فرسوده و افزایش سرعت و کیفیت نوسازی در این بافت ها افتتاح شد و تلاش دارد تا با برقراری ارتباط با ساکنان بافت های فرسوده، معرفی مشوق ها، تسهیلات و معافیت های موجود و برطرف سازی مشکلات احتمالی آنان تسهیل گر نوسازی بناها و تجمیع ساختمان ها باشد.

تهیه بانک اطلاعاتی از سازندگان مشتاق در این بافت ها، شناخت ابعاد مختلف محله، برنامه ریزی و مطالعات، اقدامات اجرایی، تهیه طرح ساماندهی محله وبسترسازی جهت اقدامات فرهنگی مرتبط از جمله وظایف این دفاتر تعریف شده است.

رئیس کمیسیون سرمایه گذاری شورای اسلامی شهر کرج در ارتباط با موضوع بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده با بیان اینکه این فرایند نیازمند یک حرکت جهادی است گفت: عملیات بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری کرج باید از حالت انفعالی موجود خارج شود.

احد رسولی با اشاره به عدم توجه به بافت های فرسوده  شهری اظهار کرد: به رغم واضح بودن اهمیت و ضرورت موضوع، عزم ملی مؤثر، برای ریشه‌کنی این معضل محقق نشده است.

وی با طرح چند سوال افزود: چرا برنامه‌های اتخاذ شده در عمل به نقطه امیدوارکننده‌ای نرسیده‌اند و نقطه عطف بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده کجاست؟

رسولی با بیان اینکه پاسخگویی به پرسش‌های فوق، نیازمند بررسی کارشناسی است، خاطرنشان کرد:این کار با شناسایی درست  محدوده‌های فرسوده سطح شهر و تفکیک آنها به محلات فرسوده شروع شده و با نوسازی ساختمان‌های فرسوده و فاقد استانداردهای لازم و تأمین فضاهای روبنایی لازم نظیر فضای سبز، مراکز آموزشی، فرهنگی و بهداشتی در حد سرانه‌های مطلوب و اصلاح تأسیسات زیربنایی و توسعه شبکه‌های دسترسی خاتمه می‌یابد که البته کار دشواری است.

رئیس کمیسیون سرمایه گذاری شورای شهر کرج با بیان اینکه فراهم نمودن بسته های تشویقی و حمایتی جدی و مؤثر از عملیات نوسازی توسط دولت، شهرداری، دستگاه‌های متولی خدمات شهری و سیستم مالی، اعتباری و بانکی کشورضروری است، گفت: برای توانمندسازی مالی مالکان واحدهای فرسوده، سازندگان و سرمایه‌گذاران اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت باید مورد توجه قرار گیرد.

وی اضافه کرد: در کنار این مهم مهیا کردن تسهیلاتی برای اسکان موقت ساکنان بافت های فرسوده و مالکانی که خود قصد نوسازی دارند نیز در این فرایند ضروری است.

این عضو شورای شهر کرج در پایان گفت : امید است باتوجه به ابلاغ دستورالعمل سازوکار تشکیل دفاتر خدمات نوسازی محلات فرسوده شهری از سوی وزارت کشور وآغاز فعالیت دفاتر تسهیل گری در کلانشهر کرج شاهد تحرک روزافزون در بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری باشیم.

تدوین بسته های تشویقی برای شهروندان

شهردار کرج نیزاز تدوین بسته های تشویقی برای هدایت و جلب نظر شهروندان برای بازسازی بافت های فرسوده خبرداد و گفت: برای نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهر، نیازمند مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی هستیم ودر این راستا طرح های تشویقی ویژه ای در نظر گرفته شده است.

اصغر نصیری گفت: با توجه به حجم بالای بافت های فرسوده در کلانشهرکرج، ۵۴ طرح برای نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده طراحی شده که لازمه تحقق آن همراهی و مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی است.

شهردار کرج افزود: برای نیل به این هدف همایشی با عنوان فرصت های سرمایه گذاری و با حضور سازندگان شهر برگزار شد تا با تجمیع توان سرمایه گذاران گام های موثری در این راستا برداشته شود.

وی تصریح کرد: تسهیلاتی برای سرمایه گذاران بخش خصوصی در زمینه احیا و نوسازی بافت های ناکارآمد و فرسوده شهر در نظر گرفته شده که اعطای وام ۵۰۰ میلیون ریالی برای هر واحد توسط بانک های عامل سطح استان البرز  وبا معرفی اداره کل راه و شهرسازی استان را می توان عنوان کرد.

شهردار در جمع بندی صحبت های خود گفت: اعطای تسهیلات ودیعه مسکن ۲۰۰ میلیون ریالی برای جا به جایی واحدهای بافت فرسوده، تخصیص ۵۰ درصدی عوارض صدور پروانه، اعطای تراکم تشویقی در قالب طبقات و صدور پروانه ساختمان در کمترین زمان بر اساس صورت جلسه توافق مالک و سازندگان از دیگر تسهیلاتی است که در این زمینه در نظر گرفته شده است.

معاون بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده سازمان عمران شهرداری کرج نیز با بیان اینکه روند بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده کرج به نسبت گذشته از شتاب بهتری برخوردار شده است گفت: با رویکرد جدیدی که در این بخش شاهد هستیم موضوع ترغیب مردم به نوسازی بیشتر شده است.

علی اصغر همتی افزود: چند ماهی است دفاتر تسهیل گری بافت های فرسوده در برخی مناطق اولویت دار آغاز به کار کرده وتاثیرات موثری را هم در جلب مشارکت مردم به بازسازی بناهای فرسوده خود داشته است.

وی با بیان اینکه دفاتر تسهیل نقش پاتوق را دارند گفت: مردم با حضور در این اماکن در جریان تسهیلات و حمایت های قانونی بازسازی بافت های فرسوده قرار می گیرند و در نهایت نگرش شان به این فرایند بهبود یافته و  انگیزه بیشتری برای حرکت به سمت نوسازی منازل وساختمان هایشان پیدا می کنند.

همتی این رویکرد را برای شهر کرج کاری نو عنوان کرد و گفت: در موضوع بافت های فرسوده مناطقی چون اسلام آباد، مصباح و قلسمتان، حصارک بالا و پایین وخط ۴ حصار در اولویت است  وهم اکنون دفاتر تسهیل با تمرکز بر روی این مناطق فعال شده اند.

معاون بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده سازمان عمران شهرداری کرج خاطر نشان کرد: میزان تسهیلات ساخت و ودیعه مسکن همچنان به مانند سال گذشته ۵۰ و ۲۰ میلیون تومان است و شورای پول واعتبار برای سال مالی جدید میزان افزایش آن را اعلام خواهد کرد.

جذب سرمایه گذار و باز آفرینی کرج قدیم، اولویت قرار گرفتن بهسازی بافت های فرسوده و ایجاد دفاتر تسهیل گری در مناطق  مختلف کرج به خصوص تپه مرادآب و بهسازی زیر ساخت های این منطقه ها از مواردی است که در بودجه سال ۹۶ کرج آمده است وامید می رود به درستی اجرا و پیاده شود.

موضوع بافت های فرسوده کرج ومشکلاتی که از این ناحیه امنیت روانی جامعه را تهدید می کند خوشبختانه بیش از گذشته مورد توجه  واهتمام مدیران شهری است با این حال زمانی می توان به خروجی آن خوشبین بود که در اجرا تمامی ابعاد موضوع مورد توجه قرار گیرد و مجموع  طیف های دخیل در این موضوع اعم از سازندگان و شهروندان به عینه شاهد تسهیل گری و همواری مسیر نوسازی بافت های فرسوده خود باشند و به مانند قبل شاهد برخی سنگ اندازی ها و مانع تراشی های مرسوم و بروکراسی های اداری فرسایشی نباشیم.

حرکت به سمت شهری آباد و ساختمان ها ومعابری با معماری اصولی  وضابطه مند خواسته همه شهروندان است به شرط آنکه طرح ها و برنامه ها و وعده ها در مسیر درست خود هدایت شوند و در عمل آن را شاهد باشیم.